Dr Aleksandar Spasić- Poštovani gospodine Marko, dobroćudno uvećanje prostate – BPH (Benigna hiperplazija prostate)- Po anatomskoj gradji, pored ostalog, prostata je žlezdani organ i sekundarni polni organ muškarca, koji se nalazi u karlici ispod mokraćne bešike, težine 20-25 grama, sa ulogom u stvaranju jednog dela sperme i sa ulogom olakšavanja kretanja spermatozoida. Svojim sekretom učestvuje u borbi protiv infekcije. BPH je najčešći dobroćudni tumor kod muškaraca i jedan je od najšećih razloga tegoba sa mokrenjem posle 50te godine života.
Nakon pete decenije života 19-30% muškaraca ima dobroćudno uvećanje prostate. Promene u prostati se mogu javiti i posle 40te godine tako da jedan od četiri muškarca ima tegobe sa mokrenjem zbog BPH. U 60-tim godinama starosti, od 10 muškaraca, 4 imaju tegobe zbog BPH. Ono što se generalno može reći da su blagi simptomi veoma česti kod muškaraca pedesetih godina i kod starijih a da umereni i ozbiljni simptomi utiču na svakodnevne životne aktivnosti. Smatra se da BPH nastaje kao posledica različitih mehanizama –promene u hormonskoj ravnoteži, starije životno doba i promene u pojedinim strukturama prostate. Neki od faktora koji izazivaju nastanak bolesti su sigurni faktori – starije životno doba i testisi koji luče muški polni hormon (Testosteron). Tegobe se javljaju kao posledica uvećanja prostate i posledično otežanog protoka mokraće iz bešike ka mokraćnoj cevi. Prostata obavija mokraćnu cev poptu manžetne aparata za merenje krvnog pritiska i na taj način kod uvećanja dovodi do otežanog pražnjenja koje može u nekim sitauacijama poput prehlade, nakon opšta anestezija i sl, da dovede do potpunog zastoja u mokrenju koje zahteva stavljanje stalnog katetera ili ako je proces dugotrajan da iz dana u dan sve više mokraće ostaje u bešici zahteva lečenje lekovima odnosno u krajnjim fazama postavljanje stalnog katetera. Ovakva stanja se dalje mogu komplikovati urinarnom infekcijom, sepsom, stvaranjem kamenja u mokraćnoj bešici ili pojavom krvi u urinu, što zahteva i operativno lečenje.
Simpotomi mogu biti tzv. simptomi mokrenja(javljaju se u toku mokrenja) kao što su otežano otpočinjanje mokrenja tzv. oklevanje, slab mlaz uz kapanje po koje kapi urina nakon završenog mokrenja koja obično kvasi veš, naprezanje prilikom izmokravanja, dugotrajnog izmokravanja – pacijent mokri par minuta nakon čega može da ima osećaj nepotpunog pražnjenja odnosno da stalno u bešici ostaje jedna količna urina. Pored ovih postoji i druga grupa simptoma – simptomi punjenja (javljau se izmedju dva mokrenja) i to hitno mokrenje tzv. urgencija, česti a nekada stalni pozivi na mokrenje – pacijent vrlo često ide u toalet da mokri i tada obično mokri male količine urina, noćno ustajanje – sigurno najčešći simptom zbog koga se pacijent javlja urologu a u nekim fazama bolesti i hitni nagoni na mokrenje koji se završavaju puštanjem mokraće u veš.Navedene komplikacije BPH po pravilu su retke kod pacijenata koji su imali pravovremene i kontinuirane preglede od pete decenije života pa na dalje, jer BPH je hronična bolest koja može ozbiljno uticati na kvalitet života.
Dijagnoza se postavlja razgovorom sa pacijentom koje može sadržati i rešavanje upitnika kojim se precizije procenjuju tegobe /IPSS upitnik/, pregledom koji obuhvata pregled penis , testisa i DRE – digitalno rektalni pregled – gde se pacijent nalazi u položaju na lakotovima i kolenima i urolog svojim prstom, ulazeći lagano u završni deo debelog creva utvrdjuje veličinu prostate i njenu gradju te eventualno postojanje nekih struktrua koje predstavljaju patološke promene – pregled je nelagodan ali u osnovi nije bolan ali je njegov značaj toliko veliki da ne postoji ni jedna metoda koja je uspela da ga potisne iz paleta dijagnostičkih metoda a pacijenti vrlo često izbegavju dolazak kod urologa zbog ovog pregleda koji je mnogima spasio život. Laboratorija se podrazumeva nakon prvog pregleda i ona minimalno obuhvata urin i tzv marker za prostatu PSA/Prostata Specifični Antigen/ i indeks PSA/odnos slobodnog i ukupnog PSA/ koji se odredjuje iz krvi.
Ultrazvuk je danas standardni deo pregleda i njime se gleda urinarni trakt ali i odredjuje zapremina prostate odnosno eventualni zaostatak mokraće nakon pražnjenja bešike – rezidualni urin. Nešto sofisticiranje metode za dijgnostiku BPH su Uro Flow koji nam služi da objektivno prikažemo kvalitet mokrenja, uretrocistoskopija – metoda kojom se tankim instrumentom kojim se pod kontrolom oka ili preko kamere na ekranu lagano prolazi kroz sve strukrure od mokraćne cevi u penisu preko prostatičnog dela mokraćne cevi do mokraćne bešike. Postoji čitav niz različitih metoda dijagnostike koje se pored gore navedenih, uglavnom korsite ciljano kod odredjenih pacijenata. Današnji načini lečenja pacijenata sa tegobama koje izaziva dobroćudno uvećanje prostate mogu biti od stalnog praćenja bez ikakve terapije preko lečenja lekovima do različitih metaoda minimalno invazivnog operativnog lečenja ili klasične – otvorene hirurgije. Najčešće se blage tegobe pacijenta ili prate ili leče biljnim preparatima. Srednje ili teše tegobe se u početku leče lekovima ( Blokatori alfa 1-adrenoreceptora i/ili Inhibitori 5-alfa reduktaza uz eventualno antagoniste muskarinskih receptora i PDE5 inhibitore te u u poseldnjih par godina i preparate kao što su Beta 3 agonisti). Vrlo često je neophodna kombinovana Th više raličitih lekova. Treba nepomentui da su poslednjih decenija ovi lekovi doneli revoluciju u lečenju pacijenata od kojih su mnogi uspeli da izbegnu hirurško lečenje a drugi da ga maksimalno prolongiraju.
BPH se u krajnnjoj instanci kod pacijanata koji imaju teže tegobe sa objektivnim poremećajem u radu urinrnog trakta povezano sa lošim kvalitetom života i svim komplikacijama koje mogu da se jave, leči i hirurškim metodama (TURP, bTURP, Termoterapijske opcije, otvorena prostatektomija, TUMT, TUNA, Laser Th prostate, Prostatični stent, PUL) i najsavremenijim koje još nisu postale rutinske procedure– Intraprostatična injekcija, minimalno invazivna simpleks prostatektomija. Nema boljeg lečenja od odlaska kod urologa kada nemate tegobe sa mokrenjem. U prevenciji je spas. Povremeni pregled – bez ili sa manjim tegobama obično jednom godišnje a kod izraženijih tegoba i češće, najbolji su način da se spreče ozbiljne komplikacije koje utiču na svakodnevni život ali dovode i do ozbiljnih poremećaja koji utiču na opšte zdravlje pacijenta.
Zato u rešavanju Vašeg problema, javite se urologu, koji će rešiti Vaš zdravstveni problem!
